„Rozwijanie myślenia naukowego; doskonalenie umiejętności planowania i przeprowadzania obserwacji i doświadczeń oraz wnioskowania w oparciu o wyniki badań.” Taki tytuł nosi jeden z celów kształcenia zapisany w podstawie programowej przedmiotu biologia. Wszyscy wiemy, że podstawa programowa jest przeładowana w treściach kształcenia, a przedmiot biologia jest tego sztandarowym przykładem. Jednak w podstawie programowej drzemie także ratunek i potencjał do wykorzystania dla nas nauczycieli i naszych uczniów. W Szkole Edukacji uważamy, że tym ratunkiem są właśnie zapisy celów kształcenia (wymagań ogólnych).
Rozwijanie myślenia naukowego jest jednym z kluczowych działań edukacyjnych (obok znajomości uwarunkowań zdrowia człowieka, analizy materiałów źródłowych, argumentacji i rozwiązywania problemów biologicznych oraz postawy szacunku wobec przyrody i środowiska), które gościć powinny na prawie każdej lekcji. Najważniejszym narzędziem do pracy na lekcjach biologii jest doświadczenie i obserwacja. Umiejętność projektowania doświadczeń, choć właściwa wszystkim naukom przyrodniczym, w polskim systemie najszerzej opisana jest właśnie w podstawie programowej biologii.
Uważamy, że rozumowanie naukowe stanowi uniwersalny język, który uczniowie powinni poznać i stosować na lekcjach biologii. Dlatego właśnie rozpoczęliśmy projekt dydaktyczno-badawczy, w którym tworzymy i testujemy narzędzia dydaktyczne służące rozwijaniu kompetencji badawczych uczniów. Celami naszych działań w projekcie są:
Każdy nauczyciel ma w swoim warsztacie pracy kilka świetnych, sprawdzonych doświadczeń i zadań edukacyjnych rozwijających rozumowanie naukowe uczniów. Każdy ma też na swoim koncie wiele niepowodzeń i frustracji. Doświadczeń, które „nigdy nie wychodzą”, trudnych organizacyjnie lub takich, które mało interesują uczniów. Doświadczenia opisane w podręcznikach mają błędy lub nieścisłości, przez które szansa uzyskania spodziewanego wyniku jest niewielka. Czasem pytania badawcze są tak banalne, że trudno w uczniach wzbudzić pasję badaczy.
W ramach projektu stworzyliśmy grupę nauczycieli i nauczycielek biologii i przyrody oraz dydaktyków i tutorów, w której wspólnie uczymy się procedur doświadczeń zapisanych w podstawie programowej. Szukamy nowych rozwiązań, testujemy po wielokroć doświadczenia szukając dla niech optymalnych warunków osiągalnych w szkole. Tworzymy nowe pytania badawcze do starych, „oklepanych” doświadczeń. Szukamy błędów i ich rozwiązań oraz nowych pomysłów.
Dzieląc się doświadczeniami, wypracujemy i zoptymalizujemy do pracy w szkole narzędzia dydaktyczne służących kształtowaniu rozumowania naukowego na lekcjach biologii i przyrody.
W pierwszym roku projektu wybieramy do pracy 8 procedur doświadczeń/obserwacji. Na pierwszy ogień poszły doświadczenia dotyczące fotosyntezy, chromatografii barwników, tworzenia i obserwacji zamkniętych ekosystemów. Nie zapomnimy także o hodowlach i obserwacjach – protisty, boczniaki, straszyki – to nasi podopieczni w pierwszych miesiącach projektu. Każdy członek/członkini zespołu opiekuje się wybraną procedurą dopracowując jej przebieg oraz treść protokołu.
W następnej fazie projektu będziemy testować je w bojowych warunkach szkolnych, prowadzić wywiady z uczniami i obserwować jak radzą sobie z nimi nauczyciele spoza naszej grupy roboczej. Istotnymi partnerami projektu będą sami uczniowie. Zapytamy o ich opinie, potrzeby i zainteresowania badawcze. Chcemy ich włączyć jako doradców i współtwórców materiałów. Dzięki temu narzędzia dydaktyczne ostatecznie opublikowane i udostępnione szkołom będą kompletne, realne do wykonania i proponujące nową jakość rozwijania myślenia naukowego.
POPULARNE ARTYKUŁY
KATEGORIE ARTYKUŁÓW
